RECONSTRUCTIE BOVENTUIN PALEIS HET LOO TE APELDOORN

  • Ontwerper:Van Asbeck Bouw en Restauratie Consultants, op basis van het ontwerp van Henry Reetz
  • Hoofdaannemer:Heijmans Sport en Groen
  • Opdrachtgever:Rijksgebouwendienst
  • Voorbereiding:2006-2007
  • Uitvoering:2007-2008
  • Uitvoeringskosten (excl. BTW):

Uitgevoerde taken/rol Rod'or Advies:

  • Voorbereidende werkzaamheden
  • Globale kostenraming Definitief Ontwerp
  • Bestek en bestektekeningen
  • Aanbestedingsprocedure
  • Directiebegroting
  • Directievoering en toezicht

In de jaren 1977-1984 is bij de restauratie van Paleis Het Loo het paleis en de barokke tuinen grotendeels in oorspronkelijke staat teruggebracht. Door de aanwezigheid van een aantal bomen is dit voor het achterste deel van de tuin, de Boventuin, niet tot in detail mogelijk geweest. 25 jaar later, in 2006, is doordat een aantal bomen inmiddels ziek zijn geworden of dood zijn gegaan èn de herontdekking van een gedetailleerde 18e eeuwse plattegrond van de tuin in een Duits archief, wel mogelijk geworden.

Onder verantwoordelijkheid van de Rijksgebouwendienst is de Boventuin volledig in oude staat teruggebracht. Daarbij werd gebruikgemaakt van de 18e eeuwse tekening van Henry Reetz uit 1706 van de aanleg van de tuin. Zo is de Boventuin weer gereconstrueerd volgens het oorspronkelijke ontwerp.

In opdracht van de Rijksgebouwendienst heeft Rod’or Advies, samen met Van Asbeck Bouw en Restauratie Consultants, de reconstructie technisch voorbereid en de uitvoering begeleid. Belangrijke uitgangspunten en uitdagingen zijn daarbij geweest: de bereikbaarheid van de tuin voor de aannemer, het beperken van de overlast voor het publiek en het beschermen van de bestaande bouwkundige historische elementen, zoals de Koningsfontein, de Pauwenstaartfontein, de buitenmuur en de Colonnades aan het eind van de tuin.

Baroktuinen bestaan bij de gratie van lijnen, randen en vormen. Het onderhoud is er dan ook op gericht het architectonische beeld vast te houden. Grasfiguraties zijn aan het eind van de 17e eeuw in de mode gekomen en waren in die tijd zeer kostbaar in onderhoud door het wekelijks maaien met de zeis. De nieuwe strakke randen aan de buitenzijden en de ronde organische vormen van de graspatronen in de perken zijn vormgegeven door middels van een prefab cortenstalen opsluiting met een totale lengte van zo’n 12,5 kilometer en een gewicht van circa 50.000 kilo. Tussen de gebogen vormen is grind aangebracht terwijl binnen het lijnenspel graszoden zijn gelegd. De keuze voor cortenstaal is mede ingegeven doordat de roest een beschermende laag vormt die de kern beschermt en daarbij oogt het materiaal ook mooi natuurlijk. Het grote voordeel van de huidige technieken is dat de digitale ontwerptekeningen naar de fabriek gestuurd konden worden en de figuren daar per computer op maat zijn gemaakt. In hanteerbare delen zijn ze vervolgens op Het Loo afgeleverd en ter plekke in elkaar gelast. Om te voorkomen dat de strippen ooit nog zullen opvriezen zijn ze aan de onderzijde ‘omgeslagen’ en met lange pennen diep in de grond vastgezet. Om vervorming door warmte tegen te gaan zijn de figuren eveneens onderling door stangen verbonden.

Naast de grasfiguraties is het ondergrondse irrigatiesysteem vernieuwd, is drainage toegepast voor een goede waterhuishouding en zijn de paden teruggebracht naar oorspronkelijke breedte. Ook de beplanting is zoveel mogelijk volgens het originele ontwerp aangepast. Zo is er kattenstaart (Amaranthus) geplant, de lievelingsbloem van koningin Mary.

Op 30 mei 2008 is, na een uitgebreide reconstructie de 17de-eeuwse Boventuin van Paleis Het Loo weer opengesteld voor het publiek. In het eerste kwartaal van 2008 hebben de meest ingrijpende herstelwerkzaamheden plaatsgevonden sinds de opening van het paleis als museum in 1984. De formele 17de-eeuwse Hollandse tuin van Het Loo, gekenmerkt door de symmetrische aanleg, fonteinen, beeldhouwwerken en een grote verscheidenheid in planten, kan hiermee anno 2008 worden beschouwd als enig in zijn soort en biedt hierdoor van het vroege voorjaar tot de late herfst plezier aan zo’n driehonderdduizend bezoekers per jaar.